کتاب مجموعه اشعار خیام

کتاب مجموعه اشعار خیام

کتاب مجموعه اشعار خیام کتابی حاوی اشعار و سروده های حکیم عمر خیام نیشابوری در قالب رباعی است. خیام یکی از بزرگترین و مشهورترین شاعران ایران است که در سال ۳۴۹ هجری قمری متولد و در سال ۵۲۶ هجری قمری درگذشت. او علاوه بر شاعر بودن به عنوان یک فیلسوف، ریاضیدان و منجم بزرگ نیز شناخته می شد که در دوره سلجوقی زندگی می کرد. از برجسته ترین کارهای خیام علاوه بر سرودن شعر می توان به پایه گذاری محاسبات گاه شماری ایران و تقویم جلالی، حل معادلات درجه سوم، ارائه نظریه درباره اصل پنجم اقلیدس در ریاضی و دیگر امور علمی اشاره نمود. خیام در زمان خود دارای مقام و شهرت بسیار بود و معاصران او همه وی را به لقب های بزرگی مانند امام، فیلسوف و حجة‌ الحق ستوده اند. گرچه جایگاه علمی خيام برتر از جایگاه ادبی اوست، ولی آوازه او مدیون نگارش رباعیاتش است که شهرت جهانی دارد.

در کتاب الکترونیکی مجموعه شعر خیام رباعیات بی نظیری وجود دارد که از شهرتی جهانی برخوردارند و این دیوان رباعیات به زبان های مختلف ترجمه شده است. ادوارد فیتز جرالد، نام فردی است که برای اولین بار رباعیات خیام نیشابوری را به زبان انگلیسی ترجمه کرد و در اختیار جهانیان گذاشت. وی یک نویسنده انگلیسی بود که شهرت خود را از ترجمه آثار خیام به دست آورد. ترجمه عربی اشعار خیام به علت نزدیکی زبان فارسی و عربی، شاید ساده ترین ترجمه آن بوده است. احمد حافظ عوض نام فردی است که برای اولین بار آثار حکیم عمر را به زبان عربی ترجمه کرد. کتاب مجموعه اشعار خیام توسط فردی به نام ژان باتیست نیکولا نیز به فرانسوی ترجمه شده است و بسیاری از نویسندگان و مترجمان دیگر در کشورهای مختلف این اشعار گهربار را ترجه نمودند.

از ویژگی های عمر خیام که در آثار او مشهود است قدرت اندیشه اش می باشد. خیام در اشعار خود دغدغه های مشترک انسان ها را مد نظر قرار داده و به مسائل مختلفی همچون زندگانی و مرگ می پردازد. کتاب مجموعه اشعار خیام که آنها را در قرون ۵ و ۶ هجری سروده، دیدگاهی فلسفی دارند و بسیار آموزنده می باشند. این رباعیات پس از مرگ خیام توسط دوستان و اطرافیانش گردآوری شده و در قالب دیوان اشعار منتشر شده است.

خیام در رباعیات خود از صنایع ادبی مختلفی استفاده نموده اما او را استاد ایجاز می دانند. ایجاز یکی از صنایع ادبی است که خیام بیشترین بهره را از آن گرفته و در اکثر سروده های او اثری از این صنعت ادبی زیبا مشاهده می شود. او در رباعیات خود با استفاده از ساده ترین کلمات معانی ارزشمندی را به وجود آورده و سادگی در بیان، معانی عمیق، گیرایی برای عموم جامعه، استفاده کم از کلمات عربی و به کار بردن سبک ها و صنایع مختلف ادبی از ویژگی های مهم اشعار حکیم عمر خیام محسوب می شوند.

در حدود دوازده اثر از خیام در علم و فلسفه به جای مانده است، اما همین آثار کم، وی را در سراسر جهان به شهرت رسانده است. از مهمترین آنها « کتاب جبر » است، که بهترین اثر در نوع خود در ریاضیات است. از دیگر آثار او می توان به رساله فی شرح ما اشکال من مصادرات اقلیدس، رساله فی ابراهین علی المسائل الجبر و المقابله (جبر خیام)، میزان الحکم، رساله الکون و التکلیف، الجواب عم ثلاث مسائل اضیاء العقلی، رساله فی الوجود، رساله فی کلیه الوجود، نوروزنامه و کتاب الزیج الملکشاهی که به رومی نیز ترجمه شده، اشاره کرد.

برخی از اشعار خیام

***

اين قافله ی عمر عجب می گذرد

درياب دمی که با طرب می گذرد

ساقی، غم فردای حريفان چه خوری

پيش آر پياله را که شب می گذرد

***

بنگر ز جهان چه طرف بر بستم ؟ هیچ

وز حاصل عمر چیست در دستم ؟ هیچ

شمع  طربم  ولی  چو  بنشستم  هیچ

من  جام  جمم  ولی  چو  بشکستم هیچ

***

زان پیش که نام تو ز عالم  برود

می خور که چو می بدل رسد غم برود

بگشای  سر زلف بتی بند به بند

زان پیش که بند بندت از هم برود